1️⃣ Bảo mật dữ liệu – Encryption & Masking

🔹 Encryption (mã hóa dữ liệu):

• At-rest: Dữ liệu được mã hóa khi lưu trong database, data lake, warehouse (ví dụ: AES-256, TDE).

• In-transit: Dữ liệu đi qua network (API, ETL job, message queue) phải được mã hóa bằng TLS/SSL.

🔹 Masking & Tokenization (ẩn danh hóa dữ liệu):

• Thay thế thông tin nhạy cảm bằng token/placeholder để sử dụng trong môi trường dev/test.

• Ví dụ: 4111 1111 1111 1111 (số thẻ) → XXXX XXXX XXXX 1111.

✨ Ưu điểm:

• Giảm nguy cơ rò rỉ dữ liệu.

• Đáp ứng yêu cầu của GDPR/HIPAA về bảo mật PII & PHI.

💡 Use case thực tế:

• Hệ thống thanh toán mã hoá số thẻ tín dụng (PCI DSS).

• Bệnh viện ẩn danh dữ liệu bệnh nhân trước khi chia sẻ cho nghiên cứu.

• Logging hệ thống: không ghi plain-text password/email.

2️⃣ Tuân thủ quy định – GDPR, HIPAA, ISO

🔹 GDPR (EU):

• Người dùng có quyền được quên (Right to be Forgotten) → hệ thống cần cơ chế xoá dữ liệu triệt để.

• Cần có Data Protection Officer (DPO) phụ trách compliance.

• Mọi thu thập dữ liệu cá nhân phải có consent rõ ràng.

🔹 HIPAA (US):

• Bảo vệ Protected Health Information (PHI).

• Yêu cầu audit log chi tiết mọi truy cập dữ liệu y tế.

• Chia nhóm dữ liệu: cần encryption, access control và đảm bảo integrity.

🔹 ISO 27001 / SOC2:

• Framework chuẩn hoá cho security policy, risk management, access control, business continuity.

✨ Ưu điểm:

• Tránh rủi ro pháp lý & phạt nặng (GDPR có thể phạt 20 triệu € hoặc 4% doanh thu toàn cầu).

• Tăng độ tin cậy với khách hàng & đối tác quốc tế.

💡 Use case thực tế:

• Fintech: tuân thủ GDPR khi lưu dữ liệu người dùng EU.

• Healthcare: xây EHR (Electronic Health Records) tuân thủ HIPAA.

• SaaS: audit ISO 27001 để bán được cho enterprise khách hàng.

3️⃣ Role-Based Access Control (RBAC)

🔹 Nguyên tắc:

• Cấp quyền dựa trên vai trò thay vì từng user riêng lẻ.

• Triển khai nguyên tắc Least Privilege (ít quyền nhất để làm việc).

🔹 Ví dụ Role trong Data Platform:

• Admin: có quyền quản lý schema, phân quyền user.

• Data Engineer: tạo & maintain pipeline, quản lý schema.

• Data Analyst: chỉ được query dữ liệu đã qua xử lý.

• Viewer/BI user: chỉ đọc dashboard, không được query raw data.

✨ Ưu điểm:

• Giảm nguy cơ truy cập trái phép.

• Đơn giản hóa quản lý khi công ty scale từ vài chục đến hàng nghìn nhân sự.

💡 Use case thực tế:

• Cloud Data Warehouse (Snowflake, BigQuery, Redshift) dùng RBAC để phân quyền từng bảng/schema.

• HR database: chỉ HR Manager xem full PII, còn team Lead chỉ xem dữ liệu ẩn danh.

4️⃣ Lời khuyên & Best Practice

• Zero Trust Security:
  Không mặc định tin cậy bất kỳ kết nối nào, mọi request đều cần xác thực.

• Audit & Logging:
  Lưu lại truy cập, thay đổi schema, data lineage để phục vụ compliance audit.

• Data Governance:

  • Xây dựng data catalog (Collibra, Alation, Amundsen).

  • Gắn nhãn dữ liệu nhạy cảm (PII, PHI) → dễ dàng quản lý truy cập & compliance.

• Đào tạo nhân sự:
  Nhân viên là mắt xích yếu nhất. Cần training về phishing, best practice security, awareness về compliance.

• Automated Compliance Check:
  Dùng tool quét policy (Great Expectations, dbt tests, Terraform compliance rule).

💡 Insight

Bảo mật dữ liệu không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là văn hoá và quy trình trong toàn tổ chức.

• Thiết lập chuẩn bảo mật ngay từ đầu giúp scale hệ thống an toàn.

• Tuân thủ sớm để tránh chi phí “sửa sai” khổng lồ sau này.

• Xây dựng văn hoá “data ownership & security-first” trong toàn công ty.